De vitamines A, D, E, F en K zijn oplosbaar in vetten.
De vitamines B, C, H, P en Q zijn oplosbaar in water.

Vitamine A is een in vet oplosbare stof. Komt veel voor in lever en levertraan.

Vitaminen uit de B-groep komen o.a. voor in gist en in lever. Aan deze vitaminen hebben alcoholisten nog wel eens een tekort door een onvolwaardig dieet, wat tot ernstige ziekteverschijnselen kan leiden.

Vitamine C is een antioxidant dat wil zeggen een stof die voorkomt dat andere stoffen een verbinding met zuurstof aangaan. Het wordt zelf makkelijk geoxideerd en vangt de zuurstof weg. Het wordt ook aan levensmiddelen toegevoegd als conserveermiddel, aan appelmoes bijvoorbeeld. Bij vitamine C denken de meeste mensen spontaan aan citrusvruchten zoals citroenen en sinaasappelen, maar producten die veel meer vitamine C bevatten zijn paprika en spruitjes. Ook bessen en aardappelen bevatten vrij veel vitamine C.

Vitamine D kan door de mens vlak onder de huid aangemaakt worden met behulp van zonlicht. Vitamine D is een vetoplosbaar vitamine.

Voor alle wateroplosbare vitaminen zoals B en C geldt dat er in principe niet te veel van opgenomen kan worden, omdat de overbodige extra hoeveelheid weer met de urine uitgescheiden wordt. Van vitamine A en D is het echter mogelijk er teveel van te krijgen en daar ziekteverschijnselen van te krijgen. Wie veel schelvislever of ijsberenlever eet loopt wat dat betreft een risico. Vitamine A is ook teratogeen bij overdosering.

De verouderde benamingen vitamine F en vitamine P worden vooral ge/mis-bruikt in reclameuitingen van fabrikanten van schoonheidsmiddelen en alternatieve geneeswijzen om hun producten een wetenschappelijk tintje te geven.

Vitamine A

Retinol of Vitamine A1 is een vet-oplosbaar vitamine. Het kan in het lichaam worden gemaakt van bèta-caroteen, dat daarom wel pro-vitamine A wordt genoemd. Vitamine A is van belang voor de opbouw van haarvaten en daarmee voor de gezondheid van alle cellen. Als bouwsteen van rodopsine helpt het tegen nachtblindheid.

Naam:              Vitamine A 
Chemische formule: C20H30O 
Andere namen:      Retinol 
E-nummer:          - 
CAS-nummer:        68-26-8 

Dosering 
Dagelijke behoefte: 1,0 mg 
Overdosis:          >200 mg 
Essentieel:         ja 
Voorkomen:          melkproducten, eieren, levertraan 

Voorkomen
Vitamine A komt alleen voor in dierlijke bronnen, vlees, zuivelproducten, vis en eigeel. Bèta-caroteen komt vooral voor in plantaardige bronnen, o.a. in groenten en gele of oranje vruchten. Aan sommige producten (bijvoorbeeld margarine) wordt kunstmatig vitamine A toegevoegd.

Slechts een zesde deel van de bèta-caroteen wordt in het lichaam naar vitamine A omgezet. De dosis van vitamine A en bèta-caroteen wordt daarom gegeven retinol-equivalenten (RE). De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor volwassenen is 1 mg RE per dag.

Gevolgen van te weinig vitamine A
Te weinig vitamine A kan nachtblindheid, een droge en schilferige huid, dof haar veroorzaken.

Gevolgen van te veel vitamine A
Te veel vitamine A kan leiden tot verschijnselen als hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid, vermoeidheid en afwijkingen aan ogen, huid en skelet. Een Zweedse studie heeft uitgewezen dat al bij doses hoger dan 1,5 mg per dag, een verhoogd risico op botbreuken ontstaat, en raadt het gebruik van voedingssupplementen met vitamine A af (tenzij op doktersadvies) [1] (http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=1394). Een inname van 8 maal de ADH kan bij zwangere vrouwen de vrucht beschadigen [2] (http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/650250001.html).

Chemie
De eerste volledige synthese van vitamine A is in 1947 gevonden door David A. van Dorp en Jozef Ferdinand Arens.

Vitamine B-groep

Vitamine B is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende stoffen. Er zijn acht soorten vitamine B, namelijk:

B1 (thiamine)
B2 (riboflavine)
B3 (nicotinezuur)
B5 (panthotheenzuur)
B6 (pyridoxine)
B8 (biotine)
B11 (foliumzuur)
B12 (cobalamine)

Vitamine B1

Technische gegevens
Vitamine B1 of thiamine is de eerst ontdekte vitamine van de B-familie (1901). De molecuulformule van thiamine is C12H18Cl2N4OS, de chemische naam luidt 3-[(4-amino-2-methyl-5-pyrimidinyl)methyl]- 5-(2-hydroxyethyl)-4-methylthiazolium.
De belangrijkste biologisch actieve vorm van thiamine is thiamine-
pyrofosfaat

Thiaminerijke voedingsmiddelen
Voedingsmiddelen die rijk zijn aan thiamine zijn:
varkensvlees
orgaanvlees
aardappelen
granen
pinda's

Vitamine B1-tekort
Bij een gebrek aan vitamine B1 ontstaat vermoeidheid, gewichtsverlies en rusteloosheid.
Veel alcoholisten hebben een tekort aan thiamine. Dit komt deels doordat er voor het afbreken van alcohol meer thiamine nodig is, maar ook doordat alcoholisten vaak minder of helemaal niet meer eten en dus geen nieuwe thiamine binnenkrijgen. Bij hen is de reservevoorraad thiamine, normaalgesproken opgeslagen in de lever en voldoende voor 4 tot 6 weken zonder het nuttigen van nieuwe thiamine, volledig uitgeput. Bij een chronisch tekort van vitamine B1 kunnen er symptomen van het Syndroom van Korsakov of beri-beri voordoen.

Vitamine B2

Technische gegevens
Vitamine B2 oftewel riboflavine is in 1933 ontdekt, uit eieren geïsoleerd. De molecuulformule is C17H20N4O6 en de chemische naam luidt: 6,7-dimethyl-9-ribityl-isoalloxazine.

Riboflavinerijke voedingsmiddelen
Voedingsmiddelen met veel riboflavine zijn:
melk
eieren
brood
jonge groenten
lever
Riboflavine wordt niet opgeslagen in het lichaam. Een teveel wordt direct uitgescheiden. Riboflavine vindt je dan ook terug in urine.

Vitamine B2-tekort
Een tekort aan riboflavine kan leiden tot:
ontstekingen/afbraak van het weefsel rond de mond (gescheurde mondhoeken), neus en tong
last van de huid; schilferen, branderig gevoel en eczeem
vermoeidheid
slapeloosheid
branderige ogen

Vitamine B3

Technische gegevens
Vitamine B3 of niacine bestaat eigenlijk uit twee stoffen: nicotinezuur en nicotinamide

Niacinerijke voedingsmiddelen
vlees
vis
volkorengraanproducten
groente
aardappelen

Vitamine B3-tekort
Een tekort aan vitamine B3 komt nauwelijks voor, omdat het lichaam zelf ook niacine kan maken uit het aminozuur tryptofaan. De hoeveelheid niacine die zo gemaakt wordt (1 mg niacine uit 60 mg tryptofaan) is ongeveer voldoende om geen tekorten op te lopen. Mocht er toch een tekort zijn dan uit dit zich in pellagra, een huidaandoening die gepaard gaat met diarree en dementie. Tekorten komen nog voor in gebieden waar maïs het hoofdvoedsel is, omdat maïs bijna geen tryptofaan bevat.

Vitamine B5

Technische gegevens
De brutoformule van vitamine B5, oftewel pantotheenzuur: C18H32CaN2O10. Het wordt gebruikt als bouwsteen voor Co-enzym-A, wat een belangrijke rol speelt bij het metabolisme.

Vitamine B5-rijke voedingsmiddelen
Voedingsmiddelen die rijk zijn aan thiamine zijn:
vlees
eieren
volkorenproducten
melk en melkproducten
peulvruchten
groente
fruit

Vitamine B5-tekort
Een tekort aan vitamine B5 is heel zeldzaam. Bij een ernstig tekort gedurende een lange periode kan een branderig en pijnlijk gevoel in de voeten ontstaan. Ook kunnen huidaandoeningen voorkomen.

Te veel vitamine B5
Zeer hoge doseringen pantotheenzuur kunnen leiden tot diarree.

Vitamine B6

Technische gegevens
De systematische naam van vitamine B6, pyridoxine of adermine, is 3-hydroxy-4, 5-dihydroxy-methyl-2-methylpyridine. Het speelt een belangrijke rol in de stofwisseling. Het is nodig bij de opbouw en afbraak en transport van aminozuren. Daarnaast reguleert het de werking van een aantal hormonen en is het belangrijk voor de afweer, groei, bloedaanmaak en het zenuwstelsel. Pyridoxine speelt ook een rol bij de cholesterolstofwisseling en de aanmaak van prostaglandinen.

Pyridoxinerijke voedingsmiddelen
vlees
eieren
vis
graanproducten
aardappelen
peulvruchten
groente
melk en melkproducten
kaas

Vitamine B6-tekort
Een tekort komt nauwelijks meer voor in Nederland en België. Ernstige tekorten na een lange periode kunnen zich uiten in rode schilfers, vooral in het gelaat, bloedarmoede, zenuwaandoeningen en een verminderde weerstand.

Te veel Vitamine B6
Na een lange periode zeer hoge doses vitamine B6 krijgt men zenuwaandoeningen in de ledematen. Aanbevolen wordt per dag niet meer dan 25 mg in te nemen.

Vitamine B8

Technische gegevens
Vitamine B8 wordt ook wel biotine genoemd en was vroeger ook bekend als vitamine H. De chemische formule is C10H16N2O3S.

Biotinerijke voedingsmiddelen
eieren
lever
melk
noten en pinda's

Vitamine B8-tekort
Een tekort aan biotine komt nauwelijks voor, maar het kan gebeuren als je teveel rauwe eieren eet. In rauwe eieren zit namelijk avidine dat zich aan biotine bindt en zo belemmert dat het wordt opgenomen. Een tekort uit zich onder andere in:
haaruitval
zwakke nagels
huidaandoeningen
bloedarmoede
depressie
spierpijn
moeheid
verhoogd cholesterolgehalte.

Vitamine B11

Technische gegevens
Vitamine B11 is beter bekend als foliumzuur maar heeft ook de namen vitamine B10 en Bc gehad. De chemische naam is N-pteroyl-glutaminezuur. Het komt voor in groene bladeren.

Vitamine B11-tekort
Tekorten komen onder normale omstandigheden niet voor. Deficiëntie kan voorkomen door gebruik van bepaalde medicijnen of overmatig alcoholgebruik.

Vitamine B12

Technische gegevens
Vitamine B12 wordt ook wel cobalamine genoemd. Het is de enige bekende verbinding in een levend organisme waarin kobalt voorkomt. Het is onmisbaar voor de aanmaak van rode bloedlichaampjes en bij de aanmaak van de nucleïnezuren; de bouwstenen van DNA. Cobalamine wordt geproduceerd door darmbacteriën.

Cobalaminerijke voedingsmiddelen
vlees
vis
zuivelproducten

Vitamine B12-tekort
Een tekort komt zelden voor, mede omdat het menselijk lichaam in staat is zelf vitamine B12 aan te maken. Mocht een tekort zich toch voordoen dan kan dit leiden tot stoornissen in de rijping van rode bloedlichaampjes. Dit kan leiden tot een kwaadaardige vorm van bloedarmoede (pernicieuze anemie).

Vitamine C

Ascorbinezuur of vitamine C is een in water oplosbare stof die van nature in veel soorten fruit voorkomt. In 1928 is deze stof door Albert Szent-Györgyi geisoleerd uit de cortex van de bijnier. Als voedingssupplement wordt het in poedervorm en in tabletvorm verkocht. Het wordt vaak als conserveermiddel toegevoegd aan levensmiddelen. Het E-nummer van ascorbinezuur is E300.

Van ascorbinezuur afgeleide zouten heten ascorbaten.

Iedere mens heeft voor de stofwisseling behoefte aan een kleine hoeveelheid ascorbinezuur per dag; een dagelijkse dosis van 60 milligram verspreid over de dag wordt aanbevolen. Volgens Nobelprijswinnaar Linus Pauling zou de dagelijkse inname 2.3 tot 9.5 gram moeten bedragen. De verspreiding over de dag is belangrijk, omdat vitamine C vrij snel wordt afgebroken. De halfwaarde tijd van vitamine C, direct in de ader ingespoten, bedraagt 30 minuten.

Zelfs van veel grotere hoeveelheden zijn geen negatieve gezondheidseffecten bekend; vitamine-C tabletten in de handel bevatten tot wel 1000mg ascorbinezuur, vaak als combinatie van het zuur met zouten om een zuuraanval op de maag te voorkomen. De positieve effecten van zulke grote hoeveelheden zijn echter niet objectief vastgesteld. Linus Pauling had een theorie dat grote hoeveelheden vitamine C per dag kanker zouden kunnen voorkomen; hijzelf gebruikte circa 11.000 milligram per dag. Mensen die grote hoeveelheden vitamine C gebruiken moeten dit bij medisch onderzoek melden, omdat het bloedbeeld er door veranderd wordt en een arts anders een verkeerde diagnose kan stellen. Dr. Frederick R. Klenner heeft vitamine C als geneesmiddel toegepast door de dosis sterk te verhogen. Tientallen grammen vitamine C per dag toedienen doormiddel van injecties was geen uitzondering. Vooral bij virale infecties zijn hiermee zeer positieve resultaten bereikt.

Veel planten en dieren zijn in staat om hun eigen vitamine C te maken met behulp van enzymen vanuit glucose. De lever van ijsberen bevat zelfs zoveel vitamine C dat een mens kan overlijden na consumptie. Mensen kunnen als gevolg van een gendefect het enzym L-gulonolactone oxidase niet aanmaken waardoor de synthese van vitamine C niet kan plaatsvinden. Mensen zijn afhankelijk van inname van voedsel dat vitamine C bevat. Bekend is dat vooral in vroegere tijden zeelieden stierven aan scheurbuik tengevolge van gebrek aan vitamine C.

Vitamine D

Vitamine D is een in vet oplosbaar vitamine die bijdraagt aan het behoud van normale bloedspiegels aan calcium en fosfor.

Vormen van vitamine D zijn:
Vitamine D2: ergocalciferol, (C28H44O)
Vitamine D3: cholecalciferol, (C27H44O)
De best werkzame vorm van vitamine D is echter carciferol, die van Vitamine D3 wordt afgeleid in de lever en de nieren. De term vitamine D1 is buiten gebruik genomen omdat dit een mengsel bleek te zijn van sterol en calciferol. Vitamine D2 en D3 verschillen in dat D2 een extra CH3 groep heeft.

Vitamine D, zonlicht en huidskleur
Er bestaan twee vormen van deze vitamine. Vitamine D2 wordt afgeleid van ergosterol in de voeding, terwijl vitamine D3 wordt afgeleid uit cholesterol via 7-dehydrocholesterol. Ultraviolet licht van meestal de zon veroorzaakt de productie van beide vormen van deze vitamine. Echter, in delen van de wereld met erg weinig zonlicht, bestaat de mogelijkheid dat er te weinig vitamine D door het lichaam wordt aangemaakt. Daarom wordt vitamine D aan verschillende voedingsmiddelen toegevoegd. In Nederland wordt vitamine D bijvoorbeeld aan margarine toegevoegd. Een tekort aan vitamine D lijdt tot de ziekte rachitis.

De actieve vorm van het vitamine is calcitriol, dat in het lichaam gemaakt wordt uit hetzij D2 of D3. Dit gebeurt in de nieren. Calcitriol bindt zich aan een eiwit transcriptie factor die het tot uitdrukking van een gen reguleert. Het resultaat is het reguleren van de calcium en fosforniveaus in botweefsel en bloed. Daarbij speelt ook een hormoon en cacitonine een rol.

Omdat het niveau van de fabricage van calcitriol in het lichaam afhangt van de blootstelling aan zonlicht, hebben mensen met een donkere huid, die wonen in een gebied met weinig zonlicht, snel een tekort aan vitamine D. Het feit dat mensen met een lichte huid vooral wonen in gebieden met weinig zonlicht zou een gevolg van de evolutie kunnen zijn, omdat mensen met een lichte huid in deze gebieden minder snel rachitis zullen krijgen dan mensen met een donkere huid.

Andere gevolgen van te weinig vitamine D
Een tekort aan vitamine D kan ook de volgende aandoeningen veroorzaken:
Osteoporose: Een aandoening waarbij de botten erg breekbaar worden.
Osteomalacia: Een aandoening waarbij de botten dunner worden in volwassen. Deze ziekte lijkt op rachitis.

Vitamine D in de voeding
Levensmiddelen die verrijkt zijn met vitamine D zijn de belangrijkste bron van deze vitamine in de voeding. Voordat de verrijking van melkproducten in de jaren 1930 plaatsvond in de Verenigde Staten, kwam rachitis zeer veel voor. In de VS wordt melk verrijkt met 10 microgram (400 IU) vitamine D per quart. Rachitis komt nu vrijwel niet meer voor in de VS. Een beker van deze melk is voldoende voor een kwart van de dagelijks benodigde dosis voor een volwassene.

Voedingsmiddelen waar vitamine D van nature in voor komt:
vette vis, zoals zalm, makreel, sardine, paling
visolie, zoals levertraan
eidooiers.

Overdosis D
Omdat vitamine D in vet oplosbaar is, is het meest toxisch van alle vitaminen. Veel te hoge doses vitamine D kunnen leiden tot verlies van calcium uit de botten. Men heeft ook aanwijzingen gevonden voor een verhoogde kans op een hartaanval of atherosclerose. Langdurige blootstelling aan zonlicht zal echter niet tot een overdosis lijden.

Geschiedenis van vitamine D
Aan het begin van de 19e eeuw wist men al dat zonlicht en levertraan rachitis konden voorkomen. Deze ziekte kwam echter steeds meer voor, omdat de rook uit de schoorstenen van de industriële revolutie de hemel verduisterden in noordelijk Europa.

Een pionier in het onderzoek naar vitamine D en de rol in rachitis was Edward Mellanby in de periode 1918-1920.

Rond de jaren 1930 was veel van de chemie en biologie van het anti-rachitis effect van levertraan bekend. Men wist dat er vet oplosbare stoffen bij betrokken waren en dat deze konden gemaakt door gist met UV licht te bestralen. De stof die in gist werd ontdekt was calciferol, ofwel vitamine D2. Men had ook ontdekt dat een cholestor achtige stof door UV in een soortgelijke stof wordt getransformeerd, cholecalciferol, of vitamine D3.

Echter, zowel vitamine D2 als D3 zijn niet de meest actieve vorm van vitamine D. Me weet tegenwoordig dat dit een hormoon is die gevormd wordt door reacties in de lever en de nier. Uitgaande van cholecalciferol ontstaat 1,25-dihydroxycholecalciferol, ook calcitriol genoemd. Deze stof is veel actiever dan D3.

Vitamine E
Vitamine E is een vitamine die bestaat uit een mengsel van acht verschillende, vetoplosbare stoffen, vier tocoferolen en vier tocotri-enolen. De meest actieve component is α-tocoferol. Vitamine E is een anti-oxidant.

Belangrijke bronnen van vitamine E zijn:
plantaardige olie
noten
bladgroenten.

Tekort
Een tekort aan vitamine E komt zelden voor. Drie gevallen waarin het voorkomt zijn:
Mensen die geen vetten kunnen absorberen omdat ze geen gal produceren of een zeldzaam probleem hebben met hun vetmetabolisme
Mensen met een genetische afwijking in hun α-tocoferoltransporteiwit
Te vroeg geboren kindjes met een laag gewicht (minder dan 1500 gram)
Mocht er toch een tekort ontstaan dan kunnen zogenaamde stekel- of doornappelcellen ontstaan (acanthocytose).

Vitamine F (linolzuur)

Linolzuur is een tweevoudig onverzadigd vetzuur,
(CH3(CH2)4CH=CHCH2CH=CH(CH2)7COOH) (van Gr. linon, vlas; linolzuur komt o.a. voor in lijnzaadolie (die uit vlaszaad wordt geperst em soms ten onrecht als flax oil (vlasolie) op de markt gebracht wordt)). Linolzuur is een essentieel vetzuur voor mensen en zoogdieren, wat betekent dat het lichaam het niet zelf kan maken. Toen linolzuur werd ontdekt (1929) dacht men eerst dat het een vitamine was (en kreeg het zelfs al de naam vitamine F). Het is echter geen vitamine: voor optimale groei en conditie is 1-2 procent van de energie-inname per dag in de vorm van linolzuur nodig. Dit komt bij een volwassene met een energieinname van 2500 kCal per dag neer op ongeveer 2,5 a 5 gram. Er is nog 1 ander essentieel vetzuur, alfa-linoleenzuur, een omega-3 vetzuur.

Linolzuur bevat 18 koolstofatomen en twee onverzadigde bindingen tussen het 6-7 en 9-10 koolstofatoom geteld vanaf het koolstofatoom op het einde (CH3-). Vandaar de benaming n-6 vetzuur of omega 6 (Ω6) vetzuur. Notatie is C18:2 n-6 (zie vetzuur).

Uit linolzuur wordt in het lichaam arachidonzuur gemaakt, waaruit weer prostaglandinen, tromboxanen en leukotriënen worden gesynthetiseerd, een verzameling van enige tientallen hormoon-achtige lipiden die o.a. bij de bloedstolling, ontstekings- en immunologische reacties een rol spelen. Linolzuur, arachidonzuur en andere lange-ketenvetzuren die uit arachidonzuur worden gemaakt, zijn tevens belangrijke bouwstenen van celmembranen, met name in de hersenen en de retina.

Wanneer meer linolzuur in de voeding voorkomt, wordt over het algemeen het cholesterolgehalte in het bloed lager. Dit doet linolzuur beter dan oliezuur en linoleenzuur, beide ook onverzadigde vetzuren. Dit is een van de weinige gezondheidsclaims op het gebied van ingrediënten in de voeding die wetenschappelijk goed onderbouwd is. Vanwege dit effect zijn er margarines op de markt gebracht, die rijk aan linolzuur zijn met de claim van cholesterolverlaging als ze worden gebruikt in plaats van andere vetbronnen. (Er is recent nog een ander type margarine op de markt gebracht dat plantaardige sterolen bevat, en dat het cholesterolgehalte ook echt actief kan verlagen.) Gebrek aan linolzuur leidt tot een rode schilferige huid en verhoogde waterdoorlaatbaarheid van de huid, en potentieel tot een groot aantal andere klachten. Lichte gevallen van linolzuurdeficiëntie zijn niet zo zeldzaam.

Linolzuur zit in vooral in plantaardige oliën (zonnebloemolie). Arachidonzuur en de andere langketen n-6 vetzuren komen voor in vlees.

Vitamine H (biotine)
biotine verouderde benaming van vitamine B8

Vitamine K (Fytomenadion)

Beschrijving
Fytomenadion wordt ook wel Vitamine K1 genoemd. Ook fyllochinon is gangbaar en wordt het meest in de Engelse en Duitse taal gebruikt. Het is een gele vloeistof, die slecht in water oplost en goed in vet.
De naam Vitamine K is afkomstig van de coagulatie van bloed (Duits: Koagulationsvitamine), d.w.z. bloedstolling.

Werking
Vitamine K is onmisbaar voor de synthese van trombinogeen en andere bloedstollingscomponenten in de lever, een tekort kan dan ook leiden tot bloedingen.

Vitamine K functioneert als een co-enzym voor een carboxylase, een enzym, dat de carboxylering van het aminozuur glutaminezuur, katalyseert tot gamma-carboxylglutaminezuur. Dit is kritisch voor het vermogen om calcium-ionen te binden.

Deze eigenschap van calciumbinding is belangrijk voor de activering van 7 van vitamine K afhankelijke bloedstollingsfactoren.

Vitamine K is ook in botten gevonden. Het vermoeden is dat het ook een rol speelt bij het onderhoud van de botten, specifieker bij het voorkomen van osteoporose.

Voorkomen
Vitamin K1 bevindt zich in de lamellenmembranen van chloroplasten in groene planten.

De andere vormen van vitamine K kunnen in het menselijk lichaam in de darmen gevormd worden. In het lichaam zit vitamine K in het bloedplasma, in de lever, nieren en milt.[/b]

Gevolgen van een tekort
Een tekort aan vitamine K is zeldzaam, omdat het in veel voedingsmiddelen voorkomt. Er wordt ook vermeld dat ongeveer 50 % van de benodigde hoeveelheid in de darmen als vitamine K2 (menaquinon) gemaakt kan worden, maar dat wordt door andere bronnen aangetwijfeld (zie 2).

Pasgeboren baby's kunnen een tekort hebben aan vitamine K. Deze vitamine kan tijdens de zwangerschap niet via de placenta het ongeboren kind bereiken, waardoor het kind geen voorraad kan opslaan. De baby zelf heeft nog te weinig darmbacteriën om voldoende vitamine K aan te maken. Om bloedingen (met name hersenbloedingen) te voorkomen krijgen alle kinderen vlak na de geboorte extra vitamine K. Waarschijnlijk speelt het ook een rol bij de aanmaak van de botten, en kunnen misvormingen optreden bij een tekort.

Een tekort kan ook ontstaan bij volwassenen die langdurig antibiotica gebruiken of chronische diarree hebben. Antibiotica kunnen darmbacteriën vernietigen, waardoor er onvoldoende vitamine K wordt aangemaakt. Een vertraagde bloedstolling kan het gevolg zijn

Gevolgen van een overschot
Er zijn geen ongewenste effecten bekend bij personen die langdurig hoge doseringen gebruikten.

Vitamine M (Foliumzuur)
verouderde benaming van vitamine B11

Vitamine P (citrine)
verouderde benaming